HASTA ÜZERİNE

HASTA? ÜZER?NE… Kimilerine göre ?devrim?, kimilerine göre de ?dev(i)rim? anlam?na gelen ?sa?l?kta dönü?üm? sürecinde ?hasta?n?n ?mü?teri?ye evrildi?i de su götürmez bir gerçe?e dönü?mü? durumda. Küreselle?me kisvesi ard?nda sergilenenlerin ?toplumcu sa?l?k? anlay???n?n ?piyasac? sa?l?k? anlay??? ile yer de?i?tiriyor olu?u da ?a??lacak bir durum olmasa gerek. Ya?amdaki her ?ey al?n?p sat?l?r duruma geldi?ine göre ?sa?l?k? nas?l olur da bu al??veri?in d???nda kalabilirdi? Kamucu anlay???n gere?i olarak iyi kötü planlamaya dayanan, gereksinime göre ?ekillendirilen sa?l?k hizmeti üretiminin çekici bir alan olabilmesi bu ilkelerden vazgeçilmesi ile olanakl? olabilirdi! ?Sa?l?kta dönü?üm?ün ilk perdesinde bir yandan bu yap?lanma do?rultusunda ad?mlar at?l?rken, di?er yandan da at?lan ad?mlarla halkavc?l??? do?rultusunda da ba?ar?l? bir görüntü olu?turulmu? oldu. ?Hekim seçme özgürlü?ü?, hekimleri yapt?klar? uygulamadan sorumlu tutacak ?mesleki sorumluluk yasa düzenlemesi? ve yak?n gelecekte hekimlerin belirli aral?klarla ?mesleki yeterlilik s?navlar??na girme zorunluluklar? göze ve kula?a ho? gelen uygulamalardan baz?lar? olarak say?labilir.. Oysa, ?sa?l?k ortam??na ili?kin iyile?tirmeler bu ortam? olu?turan tüm bile?enlere e?it oranda yakla??m gerektirir. Hekimi sorumlu tutacaksan?z e?er hekimi iyi yeti?tiren, ona iyi ortam sunan, onun bilgilerini do?ru kaynaklarla güncellemesini sa?layan düzenekleri de olu?turman?z gerekir. Genel Sa?l?k Sigortas??n?n yürülü?e girmesi ile birlikte, bugüne de?in sevimli yüzüyle görücüye ç?kan ve halk?n önemli bölümüyle birlikte baz? hekimlerin bile be?enisini kazanan ?sa?l?kta dönü?üm? art?k çirkin yüzünü saklayamaz duruma gelecektir. K?s?tlma, s?n?rlama, kapsam d??? b?rakma ve bu düzenlemelerin kaç?n?lmaz sonucu olarak ?mü?teri?ye evrilen ?hasta?n?n elinin cebine girme süreci de ba?layacakt?r. Her ne kadar bu sevimsizlik ?katk? pay?? ad? alt?nda sunulacak olsa da ekonomik sorunlar?n hiç bitmedi?i toplumumuzda sa?l?k için geçmi?te hemen hiç söz konusu olmayan parasal yükümlülüklerin toplumu da hekimleri de uyar?c? olmas? ola?an bir beklenti olacakt?r. Sevimli yüzün öne ç?kt??? geçti?imiz dönemde ya?ama geçirilen ve temelde önemli eksiklik ve çarp?kl?k içeren bir çok uygulama kamuoyunda olu?turulan bu bahar havas? nedeniyle gereken tepkiyi ve kar?? duru?u görmemi?tir. Belki de, tepki ve kar?? duru?un ortadan kald?r?lmas? ya da en aza indirilmesi için böylesi iki perdeli bir oyun ortaya konmu?tur Her ne ?ekilde anlat?rsan?z anlat?n ve istedi?iniz kadar çabalay?n! Olu?turulan yan?lsama ortam? ?per?embenin geli?inin, çar?ambadan anla??lmas?n?? engelleyebiliyor. ??te, geçti?imiz dönemde hep birlikte ya?ay?p, tan?kl?k etti?imiz birinci perde böyle bir sürece kar??l?k gelmekteydi. Önümüzdeki süreçte sahnelenecek olan ikinci perde geçmi?te olu?turulan bu geni? destek rahatl??? ile her aç?dan olumsuzluklar?n sergilenece?i bir dönemi simgelemeye aday olacakt?r. Bu ba?lamda, gecikmi?lik ve geriye dönü? konusundaki güçlük önemli bir sorun olacakt?r! Amerikal? yönetmen Mayk?l Mur?un ?Hasta? filmini izlerken yukar?da özetlemeye çal??t???m süreç gözlerimin önünen bir film ?eridi gibi geçip gitti! Parmaklar? kopmu? hastan?n ivedilikle yap?lmas? gereken ameliyat için yüzle?ti?i pazarl?klar da, 11 Eylül facias?nda gönüllü yard?mc?l?k yapt?ktan sonra sa?l?klar?n? yitiren insanlara s?rt?n? dönen sistemin ac?mas?zl??? da, kemik ili?i nakli gerekirken sigorta ?irketlerine bu gereklili?i anlatamay?p ya?amdan kopan insanlar?n öyküleri de sa?l?kta ?sosyal ve toplumcu? yakla??mdan vazgeçip ?piyasac?? ve ?mü?teri odakl?? dizgelere geçi?in götürülerini tüm yal?nl???yla ortaya koyar gibiydi. Yaln?z da olsa, sesi duyulmaz gibi görünse de kararl?l???ndan ödün vermeyen yönetmen bir yandan ülkesinde geçerli sa?l?k düzenini ac?mas?zca ele?tirirken, di?er yandan da ?toplumcu sa?l?k? düzeninden vazgeçmeyen ülkelerden örneklerle ?sosyal t?p? yakla??m?n?n hiç de olanaks?z olmad???n? kan?tl?yarak önemli bir insanl?k görevini yerine getirmi? oluyor! Belgesel yan? öne ç?kan ?Hasta? elbette siname sanat?n?n inceliklerini tam anlam?yla ta??m?yor olabilir. Ama, sanat?n her dal?nda oldu?u gibi sineman?n da ?toplumcu? olmas? gere?ini uygulayarak anlatmas? bak?m?ndan son derece içerikli ve izlenmesi gereken bir yap?t. Özellikle, bizim gibi ?toplumcu ve sosyal t?p? ortam?ndan koparak h?zla ?piyasac? t?p? uygulamalar?na savrulan toplumlar için çok daha anlaml? ve önemli bir i?leve sahip Mayk?l Mur?un ?Hasta? filmi. Ceyhun BALCI, 08.10.2008