İLAÇLAR HASTA ETMESİN

?laçlar?n yan tesirlerine ba?l? olarak her y?l yüz bin ki?i ölüyor. Karaci?eri, böbre?i bozulan veya gereksiz yere ilaç kullanan hastalar bu rakama dahil de?il. ?laç firmalar? sat??lar?n? art?rabilmek için ürettikleri ilac?n faydas?n? abart?rken yan tesirlerini mümkün oldu?u kadar az gösteriyor. Örne?in (A) hastal??? için kullan?lan ilac?n ne hikmetse ayn? zamanda kalp hastal?klar?na hatta kab?zl??a iyi geldi?i, bunun yan?nda bir de haf?zay? güçlendirdi?ine dair yüzlerce haber okurken yan tesirleri hakk?nda bilgi edinebilmek için elinize büyüteç al?p s?k? bir ara?t?rma yapman?z gerekiyor. ??te bu nedenle ilaçlar konusunda zaman zaman okurlar?m? uyarmay? görev biliyorum. A?a??daki bilgileri doktorunuzla payla?abilirsiniz ama sak?n ola ki kendi kendinize tedavinizi de?i?tirmeyin. MEHOTREXATE ALANLAR D?KKAT! Romatoid Artrit küçük eklemlerde, özellikle el parmaklar?nda a?r?, deformasyon ve sabah tutuklu?una neden olan bir romatizma türü. Yakla??k her 200 ki?iden birinde görülüyor. Kad?nlarda erkeklere göre üç misli daha s?kt?r. Romatoid Artrit kesin tedavisi olmayan bir hastal?kt?r, baz? hastalarda son derece selim-yumu?ak bir seyir gösterirken baz?lar?nda a??r seyreder. Son y?llarda bu hastal???n tedavisinde s?kça kullan?lan ilaçlardan birisi “methotrexate”d?r. Arthritis Care & Research dergisinin haziran say?s?nda yay?nlanan bir çal??ma bu ilac? kullanan hastalarda kanser (Malign Melanoma, Hodgkin ve akci?er kanseri) görülme riskinin bir misli artt???n? söylüyor. Bu nedenle Romatoid Artrit tan?s? ile “methotrexate” kullanan hastalar?n kanser aç?s?ndan dikkatle takip edilmeleri gerekiyor. ?EKER ?LACI GAZ YAPAB?L?R Gaz ve ?i?kinlik s?k görülen ?ikayetlerdir. ?eker haplar? kullan?yorsan?z yan tesir olarak gaz ve haz?ms?zl?k yapt???n? bilmenizde fayda var. ?ikayetlerinizi doktorunuza iletirseniz ilaç grubunuzu de?i?tirerek sorununuzu çözebilir. MULT?V?TAM?N KANSER? TET?KLER Baz? kad?nlar meme kanseri geli?imi aç?s?ndan daha risklidir. Örne?in hiç do?um yapmayanlardan, bir de anne veya teyzesinde meme kanseri olanlardan korkar?z. Yo?un meme dokusu olan kad?nlar, kanser riski 4 misli fazla oldu?undan dikkatle takip edilmelidir. Yo?un memenin kötü bir yan? da mamogramda kanserin yakalanma ?ans?n? azaltmas?d?r. Geçen ay The American Journal of Clinical Nutrition dergisinde yay?nlanan bir çal??mada menopozdan önce multivitamin kullananlarda meme dokusunun daha yo?un hale geldi?i gösterildi. Çal??may? yürüten doktorlar multivitamin alan kad?nlar?n düzenli meme kontrolü yapt?rmalar? gerekti?ini söylüyorlar. Ben daha kolay ve emniyetli bir yol öneriyorum: Multivitamin kullanmay?n. S?GARA BIRAKMAK ?Ç?N ?LAÇLAR “Doktor bey sigaray? b?rakmak istiyorum, nas?l b?rakay?m?” sorusunu çok s?k duyar?z. Akupunktur, hipnoz, nikotin bant? ve di?er metodlar?n hangisinin daha etkili oldu?u yolunda bir fikir birli?i henüz yok. Geçen y?l piyasaya verilen Pfizer’in yeni sigara b?rakma ilac? Champix’in (Varenicline) yan tesirleri ile ilgili ara?t?rmalar (intihar riskini art?rmas? gibi) yay?nlanmaya ba?lad?. ?laç, beyindeki nikotin reseptör blokerlerini inhibe ederek ve ayn? zamanda da stimüle ederek, bir bak?ma nikotinin etkisini taklit ederek sigara kesilme semptomlar? olu?mas?n? engelliyor. Ülkemizde de sigara b?rakmada etkili ilaçlar var. Bu ilaçlar kötü rüya, ba? a?r?s?, yorgunluk, sersemlik hissi gibi ?ikayetlere neden olabiliyor. Firmalar ilaç kullanan ki?ilerin yüzde 44’ünün sigaray? b?rakt???n? iddia ediyor ama bu konuda yap?lan ba??ms?z baz? çal??malar ilaçlar sigaray? b?rakma oran?n?n yakla??k yüzde 22 civar?nda oldu?unu, yani ilaç kullanan her 5 ki?iden ancak birinin sigaray? b?rakt???n? söylüyor. Bir di?er deyimle i? ilaçta de?il, beyinde ve sizin sigaray? b?rakma iste?inizde bitiyor. Buna kar??l?k sigara sa?l???n?z için o kadar büyük bir dü?man ki “b?rak?n da nas?l b?rak?rsan?z b?rak?n” demek en do?rusu. TANS?YON HAPLARI SAÇ DÖKÜYOR Beta bloker grubu (Metoprolol ve Atenolol içeren) tansiyon ilaçlar?n?n saç dökülmesine neden olduklar? biliniyor. Saç?n?zda incelme ve a??r? dökülme hissediyorsan?z doktorunuzdan tansiyon ilac?n?z? de?i?tirmesini isteyebilirsiniz. KEM?K ER?MES? ?Ç?N YUTARSIN KEM?K ER?T?R! Kemik erimesini önlemek amac?yla ald???n?z ilac?n asl?nda kemiklerinizi zay?flatabilece?ini biliyor musunuz? Uzun bir süre kemik erimesi ilac? kullanan baz? hastalar?n bacak kemiklerinde durduk yere veya çok küçük bir zorlamayla k?r?k olmas? doktorlar?n ilgisini çekmi?. The Journal of Orthopaedic Trauma dergisinde geçen ay yay?nlanan makaleye göre bu tip k?r?klar? olan 20 vakan?n 19’u ortalama 6.9 y?ld?r biophosphonate grubu kemik erimesi ilaçlar?ndan kullan?yormu?. DR. MURAT KINIKO?LU 25.08.22008